Wiele
razy w swoim życiu stosowałem metodę interpretacji biblijnej polegającą na
stwierdzeniu, że „Duch mi powiedział, że
takie jest znaczenie tego tekstu”. Przyznaję, że moja egzegeza – czyli
interpretacja biblijna – była na bardzo niskim poziomie, niebezpiecznie
graniczącym z mistycyzmem. Dziś, jednym z największych problemów jakie
obserwujemy w kościołach ewangelicznych jest brak poprawnej interpretacji Słowa
Bożego. Bez właściwych rozważań hermeneutycznych nie tylko błędnie
interpretujemy Słowo Boże, ale także narażamy się na zwiedzenie.
Hermeneutyka
to nauka i sztuka interpretacji biblijnej. Sola fidei regula (jedyna reguła wiary) to stanowisko Reformacji według,
którego Biblia jest jedynym autorytatywnym głosem Boga skierowanym do
człowieka. Fakt, że Bóg przemówił w Piśmie Świętym stanowi fundament naszej
wiary bez którego, jak pisze Bernard Ramm, bylibyśmy pozostawieni relatywności
i wątpliwości poznania ludzkiego.
Podstawowe
doktryny chrześcijańskie jak nauka o zbawieniu, zbudowane są na właściwej interpretacji
Biblii. Dlatego naszym obowiązkiem jest zbudować właściwy system interpretacji,
który zapewni nam rzetelne, a przede wszystkim prawdziwe poznanie tego co Bóg
powiedział.
Co
więcej, większość chrześcijan zgadza się ze stwierdzeniem o nieomylności
Biblii. Jednakże musimy zrozumieć, że Biblia jest nieomylna w swej właściwej
interpretacji. Zbyt wiele fałszywych przekonań oraz całych systemów
teologicznych zostało zbudowanych na fragmentach Pisma oderwanych od jego
właściwej wykładni.
Żyjemy
w trudnych czasach wypełnionych duchowym chaosem. Uważamy, że jako
chrześcijanie ewangeliczni powinniśmy zawrócić z drogi emocjonalnej duchowości i zwrócić się w kierunku wskazanym przez
reformatorów.
Przed
przystąpieniem do rozważań dotyczących najważniejszych aspektów doktryny
chrześcijańskiej, chcielibyśmy zaprezentować podstawowe zasady związane z
właściwą interpretacją Słowa Bożego.
1) Pismo musi być interpretowane
dosłownie
Ta
zasada przyjmuje naturalne, proste znaczenie tekstu lub danego fragmentu za
jego znaczenie zasadnicze. Podejście dosłowne musimy oczywiście oddzielić od
podejścia „literalnego”, w myśl którego musimy interpretować Pismo bez uznania
m.in. metafor i innych form literackich. Podejście dosłowne wymaga abyśmy
interpretowali Pismo zgodnie z jego podstawowym znaczeniem. W tym celu musimy
poznać pierwotne tło danych fragmentów czy też nauczania. Obowiązuje nas
również zasada pozwalająca na interpretację danego fragmentu zgodnie z jego
formą literacką. Pamiętajmy, że Pismo zawiera szereg form literackich m.in.
bajki, poezję czy też prozę. Nie możemy interpretować materiału poetyckiego w
taki sam sposób jak fragmentów o charakterze doktrynalnym.
Pamiętajmy
o zasadach interpretacji gramatycznej:
a)
Kontekstem każdego wersetu jest całe Pismo. To właśnie oznacza zasada „Pismo
interpretuje Pismo”,
b)
drugim kontekstem każdego fragmentu Biblii jest Testament w którym on się
znajduje – ST lub NT. Każdy z nich posiada unikalne cechy,
c)
trzecim kontekstem jest księga w której pojawia się dany fragment,
d)
czwartym kontekstem każdego fragmentu jest tekst bezpośrednio go poprzedzający
i następujący bezpośrednio po nim.
2) Pismo musi być interpretowane przez
Pismo
Jedność
i spójność całej Biblii wynika z faktu istnienia jednego Boskiego Autora.
Dlatego nieomylną regułą interpretacji Pisma jest samo Pismo. Gdy porównujemy
ze sobą różne fragmenty Pisma Świętego, wtedy możemy odkryć ich właściwe
zrozumienie oraz pełnię intencji Boskiego Autora. Dlatego też:
a) interpretuj
dany fragment mając na uwadze cel Pisma. Musimy rozpoznać, do jakiej sytuacji
skierowane są konkretne słowa. Na przykład Jakub zwraca się do ludzi, którzy
nie troszczą się o moralny i społeczny wymiar wiary. W liście do Galacjan Paweł
ustosunkowuje się do sytuacji przeciwnej: ludzie opierają się na swych własnych
zasługach moralnych i obrzędach religijnych, by zasłużyć sobie na łaskę u Boga.
Nic dziwnego, że ci dwaj autorzy wypowiadają różne, choć uzupełniające się
prawdy. Dlatego pamiętaj, że słowa oraz zdania nie są w izolacji od reszty
tekstu. Zbadaj związek danego fragmentu ze stwierdzeniami występującymi w jego
najbliższym lub dalszym sąsiedztwie,
b) Interpretuj
każdy werset w świetle innych fragmentów omawiających tę samą kwestię,
c) Interpretuj
to co wcześniejsze w kontekście tego co późniejsze i pełniejsze. Dlatego Stary
Testament należy interpretować w kategoriach nauki Nowego Testamentu. Jeden z
reformatorów powiedział, że kto zrozumie List do Rzymian ma otwartą drogę, aby
zrozumieć całe Pismo. Jest to najlepsze wyrażenie prawdy, że Bóg objawiał swe
poselstwo człowiekowi stopniowo. Akceptacja progresywności objawienia uchroni
nas przed stwarzaniem niepoprawnych i mylnych stwierdzeń nie zbudowanych na
pełni Bożego objawienia. Biblia przedstawia działanie Boga, w którym inicjatywa
pochodzi od Boga, a nie od człowieka i w którym Bóg prowadzi go od
teologicznego niemowlęctwa ST do dojrzałości NT. Dlatego serce teologii
chrześcijańskiej znajduje się w Nowym Testamencie, który zawiera ostateczne
objawienie Boga.
Zasada
syntezy opiera się na przekonaniu, że żadna cześć Biblii nie jest sprzecza z
jej inną częścią. Jeśli słyszymy jakąś interpretację danego fragmentu, która
nie pokrywa się z innymi tekstami to albo jeden z tych tekstów (albo obydwa) są
interpretowane niewłaściwie. Duch Święty nigdy nie będzie w sprzeczności z
samym sobą.
3) Pismo musi być interpretowane przez Ducha Świętego
Jako
dzieci Boże mamy tą pewność, że Duch Święty mieszka w nas. To On oświeca nasze
umysły i daje nam możliwość zrozumienia duchowych prawd, które są zakryte przed
nieodrodzonymi ludźmi. Bez Ducha Świętego Biblia jest księgą zamkniętą. Ta
ważna zasada wyraźnie wskazuje nam na fakt konieczności nie tylko ciężkiej
pracy w celu zrozumienia Słowa Bożego, ale i prostego posłuszeństwa. Wielu z
nas musi również przypomnieć sobie prawdę, że oświecenie nie dokonuje się na
drodze „bezpośredniego objawienia” gdyż kanon Biblii został już dawno
zamknięty. Duch Święty oświeca znaczenie zamkniętego kanonu a nie poprzez nowe
objawienia czy też proroctwa. Naszym obowiązkiem jest studium biblijne oraz
rozmyślanie nad Słowem Bożym, bo tylko to gwarantuje nam dotarcie do
prawdziwego sensu zawartych w nim słów.
Duch
Święty zawsze będzie uwielbiał Chrystusa. Taki też jest cel hermeneutyki
biblijnej – nie tylko zrozumienie faktów, ale formowanie w człowieku wierzącym
Chrystusowego charakteru. Warto pamiętać o przestrodze jednego z nauczycieli,
który powiedział, że: „Apelowanie do Pisma bez pełnego spolegania na Duchu
Świętym jest zarozumialstwem. A odwoływanie się do kierownictwa Ducha bez
oparcia się na Piśmie jest zwyczajnym fanatyzmem”.
4) Reguła praktyczności
Chrześcijanie
których pragnienie poznania prawdy nie zawiera w sobie chęci posłuszeństwa
prawdzie, muszą zastanowić się nad źródłem swoich motywacji i raz jeszcze z
prawdziwą bojaźnią podejść do rozważania Słowa Bożego. Studiowanie Pisma
Świętego nakłada na nas obowiązek zastosowania poselstwa biblijnego we własnym
życiu.
„Całe Pismo [jest] natchnione przez Boga
i pożyteczne do nauki, do strofowania, do poprawiania, do wychowywania w
sprawiedliwości; Aby człowiek Boży był doskonały, do wszelkiego dobrego dzieła
w pełni przygotowany”. (2 Tm 3:16-17)
Materiał
biblijny jest przeznaczony aby rozwijać wiedzę, świętość oraz duchowość
chrześcijan. Doktryna i teologia zawsze mają za swój główny cel czynienie
grzeszników świętymi i czynienie niedojrzałych chrześcijan dojrzałymi.
Uważajmy aby unikać również trzech
podstawowych błędów:
1. Nie sugerować tego, czego w tekście
nie ma. Wielu chrześcijan nadaje tekstowi biblijnemu określone
znaczenie, aby otrzymać zamierzony skutek. Podobnie czynią fałszywi nauczyciele,
którzy określonym fragmentom Słowa Bożego nadają znaczenie odpowiadające ich
określonym, nie-biblijnym, celom. Dlatego nie uduchawiaj swojego poselstwa na
siłę i pozwól, aby to Duch Święty wykorzystywał głoszone Słowo zgodnie z jego
pierwotnym znaczeniem.
2. Unikać powierzchownego studiowania.
Nie ukrywajmy, porządne studium biblijne jest ciężkim zajęciem. Interpretacja
wymaga od nas solidnej i wytrwałej pracy. Zbyt wielu z nas bardzo beztrosko
podchodzi do swojego życia chrześcijańskiego. Nie tylko zatraciliśmy dawną
pasję, ale dodatkowo wkradła się pewna bierność, która między innymi przejawia
się pobieżnym czytaniu Słowa. Ta niestaranność niestety jest również cechą
wielu ludzi, którzy nauczają innych. To dlatego tak wiele kazań stanowi
bardziej religijne przemyślenia kaznodziei aniżeli rzetelną ekspozycję tego co
Bóg naprawdę powiedział w swoim Słowie.
Pamiętajmy,
że Pan Bóg dał nam język aby się z nami porozumiewać. Bóg jest Bogiem
doskonałym, a więc i dopilnował, aby język ludzki był wystarczającym środkiem
zapewniającym porozumienie oraz wykorzystał jasny i zrozumiały dla ograniczeń
ludzkiego umysłu przekaz. Biblia nigdzie nie wzywa nas do gnostycznego poznania
ukrytych tajemnic czy też okultystycznego zrozumienia prawd przeznaczonych
tylko dla wybranych.
W
kolejnym tekście, obok materiałów źródłowych, przedstawimy 15 rad, które pozwolą nam w praktyce zastosować przedstawione zasady interpretacji.
